Hoe hernieuwbare energie in het regenwoud een wereld van verschil maakt
Greenchoice en Treesistance richtten samen het TreeGreen Fund op. Met betrouwbare en goedkope groene stroom kunnen gemeenschappen in de Amazone hun leefgebied beschermen.
In de Amazone leven inheemse gemeenschappen al eeuwenlang in harmonie met het woud. Om hun leefplek en bestaan te beschermen, strijden ze dag in dag uit tegen illegale bomenkap. Die strijd bepaalt hún toekomst, maar ook die van ons. Tropisch regenwoud is onmisbaar voor de planeet: het slaat CO₂ op, regelt het wereldwijde klimaat en is de thuisbasis van miljoenen plant- en diersoorten.
De inheemse gemeenschappen kennen het bos door en door en willen hun leefomgeving koste wat kost beschermen. Maar om in het bos te kunnen leven en het goed te beschermen, is elektriciteit heel belangrijk. Zonder stroom geen communicatie, geen koeling voor voedsel, geen lampen die blijven branden en geen toegang tot onderwijs voor de lokale bevolking.
Nu komt die stroom nog voornamelijk van vervuilende, dure diesel. Met het TreeGreen Fund, een samenwerking tussen Treesistance en Greenchoice, helpen we inheemse gemeenschappen in de lagere Tapajós-regio in de Braziliaanse staat Pará overstappen naar groene, betrouwbare stroom.
Want genoeg stroom, op de juiste plek, maakt een wereld van verschil.
Een wereld van verschil: licht in plaats van duisternis
In veel gemeenschappen in de Amazone is er alleen stroom zolang de dieselgenerator draait. Dat betekent een paar uur licht per dag, tegen hoge kosten. Zodra de generator uitgaat, valt alles stil: het licht, de waterfiltratie en het contact met de buitenwereld.
Dankzij zonnepanelen krijgen gemeenschappen toegang tot stabiele en betaalbare elektriciteit. Ze bepalen zelf wanneer het licht aangaat. Kinderen kunnen ’s avonds nog lezen en leren, en gezinnen hoeven zich niet meer te haasten om vóór zonsondergang te koken.
Een wereld van verschil: van dure diesel naar energie-onafhankelijkheid
Diesel is in de Amazone duurder dan in Europa. En om eraan te komen, moeten mensen soms uren varen. Met het TreeGreen Fund helpen we gemeenschappen onafhankelijk te worden van deze energievoorziening.
Zonnepanelen, accu’s en omvormers zorgen voor een betrouwbare energiebron. Zo kan stroom lokaal worden opgewekt en onderhouden door de mensen zelf, zonder ingewikkelde logistiek en dure tussenpersonen.
Een wereld van verschil: camera's als wapen tegen illegale kap
Illegale houtkap is een van de grootste bedreigingen voor het Amazonegebied. Per dag verdwijnen er momenteel zo'n 25.000 voetbalvelden aan bos. Maar in gebieden waar inheemse gemeenschappen wonen, wordt beduidend minder gekapt. Zij beschermen hun leefgebied door er aanwezig te zijn, patrouilles te lopen en te registreren wat er gebeurt.
Treesistance ondersteunt deze Forest Guardians met technologie: GPS-camera's, communicatiesystemen en oplaadbare batterijen. Dankzij duurzame energie, mogelijk gemaakt door het TreeGreen Fund, kunnen zij altijd rekenen op goed werkende apparatuur.
Waar de gemeenschappen vroeger vaak fysiek de strijd moesten aangaan met illegale houthakkers, gebruiken ze nu technologie om activiteiten vast te leggen en te melden. Zoals Cacique Dadá Borari, een van de inheemse leiders, zegt: "Vroeger vochten we met pijl en boog, nu is de camera ons wapen." Energie maakt hun verzet veiliger, zichtbaarder en effectiever.
"We veranderen écht iets: niet voor, maar mét de mensen"
Tom Wheeler, directeur van Treesistance, komt geregeld in de Amazone. Hij ziet van dichtbij hoe het TreeGreen Fund al verschil maakt. "In de gemeenschap Arapyun hebben we onlangs het eerste complete zonnesysteem geïnstalleerd. De installatie is uitgevoerd door studenten van de lokale universiteit, allemaal afkomstig uit de gemeenschappen zelf. Zo bouwen we lokaal kennis op die direct van waarde is."
Het project is nog maar net begonnen, maar het enthousiasme binnen de gemeenschappen is volgens Tom groot. "Er ligt nu al een wensenlijst klaar van negen andere gemeenschappen die ook willen meedoen. Dat enthousiasme komt doordat het project niet wordt opgelegd. Alles is vraaggestuurd en lokaal gecoördineerd."
Wat dit project volgens Tom ook bijzonder maakt, is de manier waarop Greenchoice erin staat. "Veel organisaties zijn op zoek naar snelle cijfers: bomen planten, CO₂ compenseren, projecten afvinken. Greenchoice kiest voor échte verandering. Een aanpak die niet draait om 'voor', maar om 'met'. Samen bouwen aan systemen die blijvend verschil maken. Dáár zit de echte impact."
Een wereld van verschil: betrouwbare koeling
Zonder stroom is er geen koeling. En in een vochtig, heet klimaat betekent dat: voedsel dat snel bederft en medicijnen die hun werking verliezen.
Diesel kan opraken, maar de zon is er elke dag. En omdat die hernieuwbare energie opgeslagen wordt in accu's, blijven koelkasten dus altijd werken. Zo blijven medicijnen langer goed, blijft voedsel vers en kunnen vissers en boeren hun vangst en oogst langer bewaren voor verkoop.
Een wereld van verschil: jongeren die blijven in plaats van vertrekken
Zonder perspectief trekken jongeren naar de stad, op zoek naar onderwijs, werk en internet. Vaak keren ze niet meer terug. Hun vertrek is een groot verlies voor hun gemeenschap én voor het bos dat ze anders hadden kunnen beschermen.
Betrouwbare toegang tot energie opent nieuwe mogelijkheden. Scholen krijgen computers en communicatie met de buitenwereld wordt makkelijker. Jonge mensen zien dat ze ook in hun gemeenschap een toekomst kunnen opbouwen, zonder hun cultuur en leefgebied op te geven. Zo blijft kennis bewaard, en blijven de mensen die het bos het beste kennen ook degenen die het kunnen verdedigen.
Een wereld van verschil: geld dat echt bij de gemeenschap terechtkomt
Veel natuurprojecten gaan gepaard met hoge kosten voor management, coördinatie en logistiek. Bij het TreeGreen Fund is dat anders. Het geld gaat via de Braziliaanse Impactbank direct naar de gemeenschappen. De coördinatie ligt bij lokale leiders en kennis wordt verspreid in samenwerking met lokale universiteiten. Dankzij trainingen kunnen de gemeenschappen de installatie en het onderhoud van de systemen zelf verzorgen.
Zo blijft de regie in handen van mensen met de kennis en wil om het verschil te maken. En omdat het fonds een zogenaamd 'revolving fund' is, wordt van de gemeenschappen gevraagd een deel van de steun uiteindelijk terug te betalen. Met het terugbetaalde geld kunnen steeds meer inheemse gemeenschappen geholpen worden.
