De toekomst van meerdere energiecoöperaties is uitdagend
Signalen vanuit de markt en in de media laten zien dat diverse coöperaties op dit moment in moeilijkheden verkeren of dat in de toekomst dreigen te gaan doen. Al vorig jaar zagen we hiervan de tekenen en benoemden dit regelmatig in onze nieuwsbrieven. Samen met Klimaatstichting HIER, die zich sinds 2005 inzet voor en nauw betrokken is bij de energietransitie, analyseerden we de huidige situatie en zetten de belangrijkste oorzaken op een rij. Met als doel: hoe kunnen wij onze lokale partners ondersteunen?
Verdienmodel niet meegegroeid
Een duidelijk probleem zien we bij opwekprojecten die gebruik maken van de (oude) PCR-regeling. Deze projecten krijgen hun verdienmodel niet meer rond. Leden van de coöperatie krijgen de energiebelasting van de geleverde stroom terug en de coöperatie draait op de verkoop van de energie. Nu de prijs hiervoor al langere tijd laag is, de kosten (o.a. netbeheer) blijven stijgen en er veelal geen of onvoldoende financiële buffer is opgebouwd, komen coöperaties in de problemen. Sommige coöperaties overwegen zelfs om een deel van het voordeel uit energiebelasting terug te vragen aan hun leden. Dit is vooralsnog een heet hangijzer.
Stijgende kosten
Naast de stijgende kosten voor netbeheer, zijn er nog meer uitgaves waar coöperaties mee worden geconfronteerd. Denk aan Scope-12 veiligheidskeuring met toenemende eisen waaraan projecten moeten voldoen, verzekeringspremies, de boekhouding, het vervangen van omvormers enz. De sterk dalende inkomsten uit de verkoop van opgewekte energie baart de coöperaties dan ook zorgen.
Daarnaast zijn er ook andere oorzaken voor de huidige problemen bij coöperaties:
- Lage tarieven vanuit de SCE-regeling, die (te) conservatief worden ingeschat door PBL
- Projecten die geen doorgang vinden als gevolg van netcongestie
- Moeizame ledenwerving voor projecten
Wat nu?
Nu we de belangrijkste oorzaken op een rij hebben: hoe kunnen coöperaties onder deze omstandigheden inspelen op huidige en toekomstige marktontwikkelingen?
Klimaatstichting HIER concludeert dat coöperaties baat kunnen hebben bij ondersteuning van de energieleverancier, bijvoorbeeld door de opbrengsten te optimaliseren, oplossingen zoals stuurkasten te financieren en ze te helpen bij de werving van klanten met een stroomvraag die beter aansluit bij de opwekprofielen van duurzame energiebronnen.
Next steps
Deze punten hebben wij ook in het vizier en we maken al concrete stappen om coöperaties hierin te kunnen ondersteunen. Samen met dochter Greenchoice Integrated hebben we hiervoor de benodigde kennis en kunde. We kunnen daarmee onze lokale partners een passende totaaloplossing bieden. Voorbeelden hiervan zijn:
- Zelfleveringsplatform: dit wordt in 2026 opgestart. De planning is dat dit in 2027 volledig beschikbaar zal zijn voor coöperaties. Hiermee kan opwek en verbruik beter aan elkaar worden gekoppeld. De waarde van de opgewekte stroom wordt zo geoptimaliseerd en de leden kunnen direct gebruik maken van de lokaal opgewekte stroom. Kleinverbruikinstallaties krijgen dan voorrang bij de migratie naar het nieuwe zelfleveringsplatform om zo hun inkomsten te verbeteren.
- Op dit moment onderzoeken we op diverse projecten of hogere opbrengsten mogelijk zijn met de inzet van curtailment. Dit bieden we aan voor grootverbruiksinstallaties vanaf 150 MWh.
