Energiecoöperaties: iedereen moet kunnen profiteren van lokaal opgewekte groene stroom

De energietransitie vraagt om innovatieve oplossingen die voor iedereen toegankelijk zijn. Waarom zou alleen een selecte groep kunnen investeren in zonnepanelen en daarvan profiteren? Een unieke samenwerking tussen Greenchoice, gebouwverduurzamer INNAX en woningcorporaties maakt het ook voor iedereen mogelijk om zonder eigen investering te profiteren van de voordelen van lokaal opgewekte groene stroom.

Voor Greenchoice begon het vijf jaar geleden met een simpele observatie: niet iedereen die wil profiteren van de voordelen van zonnepanelen heeft daar ook de mogelijkheden voor. "Als je in een appartement woont met drie verdiepingen boven je, heb je geen eigen dak voor zonnepanelen", vertelt Paul van den Hogen, teamcoördinator Energie Lokaal bij Greenchoice. "En zelfs als je wel een geschikt dak hebt, is een investering in zonnepanelen niet voor iedereen weggelegd. Dit is helaas vaak de realiteit voor mensen die in een sociale huurwoning wonen." 

Froukje: "Sociale huurders profiteren niet van subsidies waar ze wel aan meebetalen. Dat is niet eerlijk."

Eerlijker maken

Net als Paul vond ook Froukje Vleeshouwer, manager Energiecoöperaties bij INNAX, dat het anders moest. "Al was het maar omdat iedereen in Nederland energiebelasting betaalt", zegt zij. "Van die belasting worden subsidiepotjes gevuld die bedoeld zijn om mensen te stimuleren om in zonnepanelen te investeren voor de opwek van hun eigen groene stroom. Maar helaas hebben veel mensen die in een sociale huurwoning wonen, niet de middelen om te investeren. Zij kunnen dus ook niet profiteren van de subsidies waar ze wel aan meebetalen. Dat willen we eerlijker maken."

Greenchoice, INNAX en woningcorporaties slaan handen ineen

Om de situatie eerlijker te maken besloten Greenchoice en INNAX de handen ineen te slaan. De basis voor die samenwerking is ijzersterk want de missies van de organisaties sluiten naadloos op elkaar aan. Allebei willen ze groene stroom voor iedereen bereikbaar maken. Samen werkten ze een innovatief plan uit om lokaal stroom op te wekken met een grote hoeveelheid zonnepanelen in het hart van een buurt of wijk met sociale huurwoningen van een woningcorporatie. Om hun plan te realiseren, hadden ze ook de medewerking van de woningcorporaties nodig. En dat lukte.

Zo ontstond een samenwerkingsmodel van drie partijen met elk hun eigen rol. Centraal in dit model staat een speciaal opgerichte energiecoöperatie. Sociale huurders kunnen lid worden van de coöperatie die door INNAX wordt gefaciliteerd. "We regelen zo’n beetje alles. Van het inrichten van het bestuur tot de financiën en verzekeringen", legt Froukje uit. De woningcorporaties stellen de daken van hun vastgoed beschikbaar voor het plaatsen van zonnepanelen en helpen om huurders te werven voor deelname aan een energiecoöperatie. Greenchoice maakt het geheel compleet door de volledige energieafname en -levering te verzorgen en de opbrengsten ervan te verwerken via een lagere energierekening.

Deelname voor maar 1 euro

Dankzij de unieke samenwerking wordt lokaal opgewekte groene stroom niet alleen beschikbaar voor iedereen, maar ook financieel haalbaar. Want: "Voor de projecten die wij met elkaar realiseren, is geen investering nodig", laat Froukje weten. "Huurders bij de woningcorporatie dragen slechts een symbolisch bedrag af van bijvoorbeeld één euro om lid te worden van hun lokale energiecoöperatie. Dan hoeven ze alleen nog maar een contract af te sluiten bij Greenchoice om gebruik te maken van de lokaal opgewekte stroom en kunnen ook zij profiteren van de rendementen." 

Goede voorlichting cruciaal

Op de vraag aan Froukje wat de grootste uitdaging is om mensen te laten aansluiten bij een energiecoöperatie en ook nog over te stappen naar Greenchoice als energieleverancier antwoordt zij: "Het winnen van vertrouwen. Mensen vragen zich af hoe het kan dat je niet hoeft te investeren maar wel profiteert. Goede voorlichting is daarom essentieel. Omdat de woningcorporatie een vertrouwde partij is voor de huurders, trekken we samen met hen op voor een goede voorlichting."

Paul: "We willen mensen helpen om zonder zorgen te kunnen profiteren van lokaal opgewekte elektriciteit"

Meer financiële rust en ruimte

Ook de manier waarop het financiële voordeel aan de leden van een energiecoöperatie wordt uitgekeerd is innovatief. "Normaal gesproken wordt het rendement van je investering in zonnepanelen na een jaar in één keer uitgekeerd. Vaak is dat een aardige som geld. De verleiding is dan groot om zo’n financieel voordeel direct weer uit te geven aan iets leuks, zoals een vakantie of nieuwe spullen. Het nadeel hiervan is dat het geld gelijk is uitgegeven en dat je geen financiële rust ervaart", legt Paul uit. Aan de leden van de energiecoöperaties keren we het financiële voordeel daarom elke maand uit via een verlaging van de energierekening. "Je geeft je rendement dus niet meteen weer uit. Dit levert meer financiële rust en ruimte op in de maandelijkse lasten van de leden."

Toekomstperspectief

Inmiddels zijn al heel wat zonnepanelen geplaatst op de daken van woningcorporaties. In Brabant gebeurde dat onlangs voor het eerst in een open veld. "Deze energiecoöperatie Brabantstroom is de eerste veldopstelling en het grootste project dat we tot nu toe in gebruik hebben genomen voor de leden", laat Paul weten. "Hiermee voorzien we in de toekomst ruim duizend huishoudens van lokaal opgewekte stroom."

Intussen zijn uit de samenwerking tussen Greenchoice, INNAX en de woningcorporaties 5 energiecoöperaties operationeel met in totaal 2.500 leden. Het succes smaakt naar meer. "We kijken al naar mogelijkheden om ook warmtevoorziening aan te bieden", vertelt Froukje.

Paul voegt eraan toe: "We willen naar een situatie waarin sociale huurders die lid zijn van een energiecoöperatie zich niet druk hoeven te maken over hun energie en de prijs. Zij moeten net als iedereen kunnen profiteren van de voordelen van zelf opgewekte groene stroom en dat alles gewoon goed geregeld is via de woningcorporatie, met de ondersteuning vanuit Greenchoice."

Samen leren en verbeteren

De nog jonge samenwerking tussen Greenchoice en INNAX vraagt om continue afstemming en aanpassing. "Het is soms vallen en opstaan omdat we nieuwe dingen doen", zegt Froukje. "Er is geen vergelijkbaar initiatief als voorbeeld dat we kunnen volgen. Als je voorop wilt lopen, moet je het gewoon gaan doen en al doende leren. We worden er steeds beter in en we blijven leren. Dat maakt het leuk!"

En dat leren, werpt zijn vruchten af. De tevredenheid onder de leden die de overstap hebben gemaakt, is hoog en het onderlinge vertrouwen tussen de samenwerkende partijen groeit met de dag. "We zijn er allemaal van overtuigd dat dit de juiste weg naar de toekomst is", benadrukt Paul. "De energiemarkt verandert. We willen dat lokale opbrengsten ook lokaal worden benut. Dat houdt de prijzen niet alleen lager maar ook stabieler."

Froukje deelt die overtuiging: "We hebben met ons unieke samenwerkingsmodel al mooie eerste stappen gezet. De groep die voorheen vaak buitenspel stond, kan nu ook profiteren van de voordelen van lokaal opgewekte groene stroom en bovendien een mooie bijdrage leveren aan de energietransitie. Dat is winst voor iedereen."