Wat is waterenergie?
Dat Nederland een waterland is hoeven we de meeste van jullie waarschijnlijk niet te vertellen. Ga maar eens een rondje in je omgeving lopen. Grote kans dat je binnen de kortste keren een rivier, sloot, meer, gracht of ander stuk water tegenkomt. Wereldwijd staat Nederland dan ook beroemd om de technologieën waarmee wij het water om ons heen gebruiken en beheersen. Denk maar aan de Deltawerken, de vele polders die ons land rijk is en de Afsluitdijk. Daarnaast is water geschikt om als energiebron te dienen. Maar waarom hoor je daar, in vergelijking met zonne- en windenergie, zo weinig over? Hieronder leggen we uit hoe waterenergie wordt opgewekt, wat de voor- en nadelen zijn en welke rol het in Nederland speelt.
Hoe wordt water elektriciteit?
Gebruikmaken van de natuurlijke stroming van water om energie op te wekken gebeurt al duizenden jaren. De eenvoudigste manier om deze waterkracht op te vangen is via waterwielen. Deze worden al meer dan 2.000 jaar gebruikt voor verschillende doeleinden, bijvoorbeeld om molens te laten draaien. Tegenwoordig gaat dat anders.
Waterkracht wordt opgewekt door grote waterturbines. De techniek hierachter lijkt een beetje op een groot fietsdynamo. Onderwater bij de turbine zit een as in de vorm van een scheepsschroef. De stroming van het water zorgt ervoor dat deze as gaat draaien, waarna een generator de beweging van de as omzet in elektriciteit.
Doordat de stroming van het water bepaalt hoeveel energie er wordt opgewekt, is deze techniek het meest effectief in gebieden met een hoge stroomsnelheid. Bergachtige gebieden en andere gebieden waar veel hoogteverschil is, zijn hier ideaal voor. Doordat de wateraanvoer in bergachtige gebieden niet zeker is, door gebrek aan neerslag of smeltwater, worden stuwmeren aangelegd. Deze vangen al het water op en zorgen dat er altijd een constante stroom is voor de waterkrachtcentrale.
Wat zijn de voordelen van waterenergie?
Het grote voordeel van waterenergie is, net als bij zonne- en windenergie, dat het een onuitputtelijke bron van energie is. Water blijft altijd in beweging. Daarnaast komt er geen CO2 vrij tijdens de opwekking van energie uit water. Kortom, het voldoet aan alle kenmerken van groene stroom.
Wat zijn de nadelen van waterenergie?
Helaas heeft het opwekken van waterstroom toch wat nadelen. De waterturbines tasten namelijk het ecosysteem aan waarin ze geplaatst worden. Vissen zijn meestal het slachtoffer, want net zoals vogels die tegen de bladen van windmolens aanvliegen, heb je vissen die tegen de assen van waterturbines aan zwemmen. Zonder gericht beleid zou er daarom een enorme vissterfte plaatsvinden rond deze waterkrachtcentrales. Daarom begeleiden systemen bij de waterturbine vissen veilig om de waterturbines heen. Als er veel vissen langs de waterturbine komen, bijvoorbeeld tijdens de palingtrek, zetten ze de turbine stil.
Waarom wekken we in Nederland zo weinig waterstroom op?
Op de heuvels in Limburg na is er zo goed als geen hoogteverschil te vinden in ons land. Omdat er maar weinig plekken zijn waar het water snel genoeg stroomt om veel stroom op te wekken, is het moeilijk om een rendabele waterkrachtcentrale in Nederland op te zetten. Dat is ook de voornaamste reden dat waterenergie (nog) geen grote rol speelt in de Nederlandse stroomvoorziening. Wel zijn er steeds meer innovaties op het gebied van waterenergie, zoals mogelijkheden om op zee energie op te wekken.
