Een open gesprek met klanten en ING: "We hebben elkaar nodig"

Onlangs bracht Greenchoice een groep klanten en huisbankier ING samen voor een dialoog. De aanleiding? Betrokken klanten van Greenchoice die zich zorgen maken over het beleid van ING als het gaat om de financiering van de fossiele industrie. In een tijd waar 'polarisatie' het woord van het jaar is, werd gekozen voor verbinding en gesprek. We spraken erover na met Petra Rietberg namens de aanwezige klanten, Léon Wijnands als Head of Sustainability ING Nederland en met de algemeen directeur van Greenchoice, Coen de Ruiter.

Om met Coen te beginnen: "Ik snap de zorgen van onze klanten over het beleid van ING. De wereld die van ons allemaal is, gaat naar de knoppen als we niet snel genoeg handelen met elkaar. Een fossielvrije wereld vinden wij noodzakelijk. Dat is ook onderwerp van gesprek met ING. Maar het is niet aan mij om hun beleid af te vallen of te verdedigen naar derden. We vonden het juist belangrijk om partijen bij elkaar te brengen voor een open gesprek."

En dat deed Greenchoice. Tijdens een dialoog die werd geleid door Maurits Groen, was er genoeg ruimte voor alle drie de partijen om hun standpunten, belangen en dilemma's toe te lichten om elkaar beter te leren begrijpen. Ook al sprak iedereen vanuit zijn eigen rol en was er verschil van mening over de snelheid en aanpak van de energietransitie, iedereen was het met elkaar eens dat we hoe dan ook naar een fossielvrije wereld moeten.

Coen: "Wij vinden het belangrijk om een wereld te hebben die vrij is van fossiele brandstoffen.  Daarom kozen we ervoor om het gesprek aan te gaan en partijen bij elkaar te brengen."

Een complex vraagstuk

"Als klant bij Greenchoice hebben we bewust gekozen voor groene stroom", zegt Petra namens de zeven aanwezige klanten. "Dan is het frustrerend om te zien dat onze betalingen die via ING lopen, indirect bijdragen aan fossiele projecten." Ruim twee jaar geleden riepen meerdere bedrijven ING via een krantadvertentie op om investeringen in fossiele brandstoffen zoals olie en gas zo snel mogelijk af te bouwen en te stoppen met de financiering van nieuwe fossiele projecten. "Wij hebben Greenchoice toen ook gevraagd deze oproep te ondersteunen", vertelt Petra.

De situatie ligt complex voor Greenchoice. Coen legt het uit: "Als energieleverancier zijn we in twintig jaar gegroeid naar zo'n 650.000 klanten. Met die omvang hebben we een grote financieringsbehoefte die in Nederland alleen door de grote banken gezamenlijk ingevuld kan worden. ING is al vanaf onze oprichting een belangrijke partner en financier van onze verduurzamingsprojecten. Ik vind dat je in een klantrelatie niet publiekelijk moet roepen dat je het slecht vindt wat ze doen. In direct verband spreken we wel regelmatig met de bank over verduurzaming van hun portfolio. Want wij vinden het belangrijk dat we  een wereld hebben die vrij is van fossiele brandstoffen. Daarom kozen we ervoor om het gesprek aan te gaan en partijen bij elkaar te brengen."

Verschillende perspectieven, gedeelde zorgen

Klanten maken zich grote zorgen over het klimaat en baseren zich op gezaghebbende bronnen. Petra: "Het Internationaal Energie Agentschap stelt dat er met de huidige winningen voldoende olie en gas is om tijdens de transitie de wereld van energie te voorzien. Nieuwe boringen of infrastructuur zijn niet nodig. Die houden ons alleen maar langer vast aan fossiel. Volgens de VN liggen we momenteel niet op koers om de klimaatdoelen te halen."

ING erkent de urgentie van de energietransitie om klimaatverandering tegen te gaan, maar wijst ook op praktische uitdagingen. "Onze samenleving draait nog voor 80% op fossiele brandstoffen," zegt Léon. "Zomaar stoppen met alles wat met fossiel te maken heeft, kan niet. Dan zou de samenleving compleet ontwrichten. Laat ik een voorbeeld geven aan de hand van de woningmarkt. Stel dat we stoppen met hypotheken voor slecht geïsoleerde huizen met energielabel D, E of F vanwege het vele gasgebruik, dan raakt dat kwetsbare gezinnen en starters die afhankelijk zijn van betaalbare woningen. In deze tijd van woningnood is dat maatschappelijk onverantwoord. Bovendien zagen we tijdens de Oekraïne-crisis wat er gebeurt als je te snel knipt in fossiele energie: de prijzen schoten omhoog, met alle gevolgen van dien voor kwetsbare huishoudens."

Petra: "We hopen dat de urgentie van de klimaatontwrichting die gaande is, doordringt."

De klanten begrijpen deze complexiteit. "We vragen niet om morgen overal de stekker uit te trekken", benadrukt Petra. "En we willen ook best geloven dat ING het klimaat belangrijk vindt. Maar dat ING tot nu toe toch nog investeert in nieuwe winningen en infrastructuur, is voor ons onacceptabel. We hopen dat de urgentie van de klimaatontwrichting die gaande is, doordringt."

Concrete stappen en dilemma's

Léon licht toe welke concrete stappen ING heeft gezet in de verduurzaming. "We volgen het 1,5-graden scenario van het Internationaal Energie Agentschap en willen in 2040 volledig uit olie- en gaswinning zijn. Tegen onze 2000 grootste klanten zeggen we dat ze een transitieplan moeten hebben. Dat wordt bepalend voor hun financieringsmogelijkheden."

ING maakt daarbij wel onderscheid tussen verschillende sectoren. Léon: "We stoppen met onze 'upstream' activiteiten (olie- en gaswinning). Deze portefeuille is al met 70% afgebouwd en we gaan nu helemaal stoppen met de financiering van de zogeheten pureplay bedrijven die nieuwe velden openen. Maar 'midstream' activiteiten - zoals opslag in LNG-terminals en transport via pijpleidingen - blijven nodig om de energievoorziening betaalbaar en beschikbaar te houden tijdens de transitie."

Voor de klanten is dit niet voldoende. Petra zegt dat ING mooie verhalen  presenteert. "Als je die leest zonder gedegen achtergrondkennis, zou je het idee kunnen krijgen dat ze heel veel doen aan de transitie. Maar dat beeld klopt volgens ons niet. We hebben ons erin verdiept en dan blijkt het een klein deel van het hele verhaal te zijn. De 'midstream' activiteiten van ING zijn bijvoorbeeld veel groter dan hun aandeel in het 'upstream' segment, waardoor we nog jarenlang vastzitten aan fossiel. Als ING echt impact wil maken, moeten ze focussen op de afbouw van het 'midstream' segment en bovendien veel meer investeren in hernieuwbare energie."

Hier zijn we het over eens

Ondanks de verschillende standpunten, waren er voldoende onderwerpen waar de deelnemers aan de dialoog het inhoudelijk over eens waren. Zowel de klanten, ING als Greenchoice vinden dat:

• we zo snel als verantwoord mogelijk naar een economie moeten zonder fossiele brandstoffen,
• er geen nieuwe fossiele bronnen meer aangeboord mogen worden,
• fossiele subsidies moeten stoppen,
• en dat vooral westerse bedrijven het voortouw moeten nemen in de transitie.

Léon benadrukt dat ING dezelfde doelen nastreeft als de kritische klanten. "We staan in feite naast elkaar. Ik begrijp dat zij vinden dat het niet snel genoeg gaat en dat we er een schep bovenop mogen doen. Maar wij moeten wel de balans houden met andere grote maatschappelijke thema's. Alles overwegend durf ik wel te zeggen dat ik geen grote internationale bank ken met meer ambitie op het gebied van duurzaamheid dan wij. Als die banken er wel zijn, horen we het graag."

De menselijke kant van de dialoog

"Het was fijn dat de menselijke kant tijdens de dialoog de overhand had", vertelt Coen over zijn eigen beleving van de dialoog. "De oprechte zorg van onze klanten over de toekomst van hun kinderen kwam duidelijk naar voren. Ook voelde je de betrokkenheid van de ING om te versnellen. De medewerkers van de bank willen ook trots kunnen zijn op hun werk en maatschappelijke bijdrage."
De klanten voelden zich gehoord. "Er was alle tijd en ruimte voor een diepgaand gesprek dat inhoudelijk stevig was, maar altijd respectvol", vertelt Petra. "We hebben dit gesprek aangegrepen om er bij ING met klem op aan te dringen eerlijk tekst en uitleg te geven over hun beleid. Zowel naar Greenchoice als de klanten van Greenchoice."
Daarmee werd nog maar eens duidelijk hoe betrokken Greenchoice-klanten zich voelen bij hun energieleverancier. Coen daarover: "De klanten die aanwezig waren bij de dialoog zijn al langer erg betrokken.  Ze waren trots op wat we in 20 jaar hebben bereikt en vroegen of ING daar een voorbeeld aan kon nemen."

Léon: "In tijden van polarisatie is het waardevol om bij elkaar te komen, naar elkaar te luisteren en elkaar als mens te zien."

Blik op de toekomst

De klanten blijven kritisch maar constructief. Petra zegt tot slot: "ING heeft ons tijdens de dialoog niet gerust kunnen stellen over de nabije toekomst. We blijven erbij dat het veel sneller moet en kan. We waarderen dat Greenchoice deze dialoog heeft gefaciliteerd. Net zoals we het waarderen dat ING het gesprek met ons wilde aangaan. We hopen dat we met deze dialoog de mensen van ING kritischer hebben laten denken over het beleid van hun bank."

Léon kijkt tevreden terug op het gesprek. "Met één gesprek los je niet alle problemen op. Als het gemakkelijk was, hadden we het al opgelost. Deze dialoog laat zien dat we door met elkaar in gesprek te gaan, elkaar beter begrijpen en samen aan oplossingen kunnen werken. In tijden van polarisatie is het waardevol om bij elkaar te komen, naar elkaar te luisteren en elkaar als mens te zien."

Coen sluit af met een blik op de toekomst en ziet een belangrijke rol voor alle partijen in de energietransitie. "We vinden een fossielvrije wereld belangrijk, net als onze klanten en ING. Een fossielvrije wereld is wat ons betreft de nieuwe norm.   We hebben elkaar nodig om die verandering te realiseren. Het bedrijfsleven moet het mogelijk maken dat onze klanten verduurzamingsstappen kunnen zetten. Dat geldt dus zowel voor ons als ING. De overheid moet zorgen voor wettelijke faciliteiten. En klanten moeten hun verwachtingen blijven uitspreken naar ons; zij zijn de samenleving. Daarom smaakt deze dialoog wat mij betreft naar meer."